20 novembro, 2010

Blogocampaña 2009 contra la Pornografía Infantil



La pornografía infantil en la Red es una lacra imparable que ensucia nuestras vidas cada día. La presión policial con macroredadas no es suficiente para detener las malas prácticas de estos individuos, que actúan desde el anonimato que puede brindar la Red golpeando las vidas de cientos de niños, incluso bebés, en busca de un deseo sexual depravado y enfermizo.

(En la entrada, o de esta manera, podéis colar términos de búsqueda empleados por los pederastas y pedófilos, como "angels", "lolitas", "boylover" o "preteens" para que puedan llegar hasta vuestro blog y encontrarse con este recordatorio).

15 novembro, 2010

'O home do saco': Unha viaxe por Lalín a través do tempo


No curso 2006-07 celebramos unha exposición sobre o crecemento urbanístico de Lalín ao abeiro da lectura do libro "Erros e tánatos" de Gonzalo Navaza, tomando como referente o relato 'O home do saco'. Así a través do periplo do seu protagonista polas rúas daquel Lalín do segundo lustro da década dos 40 e da década dos 50 reconstruímos fotograficamente os cambios urbanísticos que tiveron lugar na mesma.

05 novembro, 2010

LerENvenres (XI): Os lapidarios d’El Rei Afonso

Non sei cantas veces me propuxen indagar as razóns da miña fascinación polos textos medievais. Nunca o vou saber. Tería que pararme a estudalo durante un tempo e cunha dedicación que non lle quero dedicar. Se cadra todo ten que ver con esa liberdade sintáctica daqueles primeiros textos, se cadra coas combinacións, hoxe perdidas, de determinados sufixos. Ou con arcaísmos que me resultan máis ou menos opacos, ou con expresións que se extraviaron nas costuras dos séculos. 

Sexa o que sexa, os textos medievais conseguen romper as miñas rutinas lectoras e devolverme ao entusiasmo con que devoraba os meus primeiros libros: Ai, bater a miúdo con palabras ou con expresións nunca vistas! E entendelas! Ou non as entender e, daquela, iniciar a aventura de buscarlles significados e atoparlles moitos! Sentir a lingua tan viva e tan nova que me provoca arreguizos!

Por iso, ir a eses textos é ir á landra do carballo que hoxe nos dá sombra, e ir á landra supón a posibilidade de imaxinar múltiples ramificacións que non engallaron, pero que ben o poderían ter feito.

Os lapidarios afonsís foron das primeiras descargas que fixen desde a Rede. Canto hai diso? Aí si que non podo calcular. A medida do tempo nisto da Internet resulta moi complicada. Ás veces parece que foi onte cando tivemos a landra na man, pero, mirando a fraga inmensa na que se converteu, semella que debeu ser labor de séculos. 


No meu tempo convencional, poden ser doce ou quince os anos que levo coas pedras, pedriñas e pedrolos de Rei Afonso, e raro é o verán que non visito algunhas delas. Trátase, pois, máis que dunha lectura permanente, dunha lectura de liturxia estival.
Conservamos catro lapidarios dunha obra que foi moito maior. O que máis me gusta é o primeiro, traducido do caldeo ao árabe por un tal Abolays, musulmán el, e que do árabe foi trasladado ao castelán polo clérigo cristián, Garci Pérez, e o médico xudeu, Yudah Mosca o Menor. Todo iso, sen decretos de polimultiplurilingüísmo e grazas a que Don Abolays mantivera a lingua dos seus avós:
Y entre todos los sabios que se más de esto trabajaron, fue uno que hubo nombre Abolays. Y como quiere que él tenía la ley de los moros, era hombre que amaba mucho los gentiles, y señaladamente los de tierra de Caldea, porque de allí fueran sus abuelos. Y porque él sabía hablar aquel lenguaje y leyola su letra, págase mucho de buscarlos sus libros y de estudiar por ellos; porque oyera decir que en aquella tierra fueran los mayores sabios que en otras del mundo.
Neste lapidario, Libro de las piedras según los grados de los signos del zodíaco, todo resulta exquisito. A capacidade de asociar coñecementos astrolóxicos, terapéuticos, xeolóxicos, alquímicos e, se descremos, máxicos constitúe unha marabilla. O xeito de describir as pedras por color, textura, tacto, sabor... e o de representar as estrelas e as constelacións (aínda que, neste caso, prefiro o segundo lapidario) acéndenme todas as lampadiñas das imaxinación.
A estrutura de cada comentario é similar. Collamos, ao chou, o da pedra milititaz:
1. Indicación do signo ao que pertence:
“Del noveno grado del signo de Aries es la piedra a que dicen milititaz”
2. Descrición física, procedencia e, ás veces, etimoloxía:
“Ésta es de su natura caliente y seca. Y hállanla en las islas de una tierra que ha nombre Cin, en un lugar por donde corre un río que dicen Río de la Miel. Esta piedra es liviana de peso y muy porosa, y nunca la hallan sino en figura cuadrada. Bermeja es de color, más no mucho, ca tira una gran partida a color amarillo, y de ellas ya que las hallan todas amarillas. Y su propiedad es tal que si la pulen con alguna cosa, sale de ella sabor dulce como miel.”
3. Propiedades curativas:
“Y en el arte de física hace esto gran pro, casi lo dieren a beber a hombre que haya tos, u otra dolencia en los pechos, al muy gran pro y sana luego. Y si la colgaren sobre aquel lugar donde fuere la dolencia hará eso mismo, pero no tan aína”. 
4. Posición máis idónea da estrelas para a eficacia das súas propiedades.
“Y la estrella delantera de las tres siguientes que son en la figura del río ha poder sobre esta piedra y de ella recibe la fuerza y la virtud. Y cuando esta estrella fuere en medio del cielo mostrará esta piedra más manifiestamente sus obras”.

As propiedades son múltiples e pódennos dar unha idea de cales eran as preocupacións da sociedade medieval. Vexamos, a título de exemplo, as que ten a pedra chamada coral ao longo dos lapidarios e segundo a influencia das estrelas:


1. Y su virtud es tal, que, el que la trae consigo, préciase mucho en su voluntad, y págase de cuanto hace. Y si la ponen en lugar donde haya casados, hace que se amen mucho los maridos con sus mujeres, y si alguna desavenencia hubieron antes, hace que se torne en amor.

2. Coral es piedra que recibe otrosí virtud por la fuerza de Venus, y señaladamente para hacer huir los ratones y los mures que son dañosos a los hombres.

3. Y quien la trajere consigo, siendo esta planeta [Venus] en su hora y en su ascendente, y en la primera fase de Tauro, será amado de toda cosa que le vea.

4. El que le tuviere consigo, siendo Venus en su ascendente y en su hora, y bien fortunada, la amarán las mujeres mancebas y hermosas.

5. el que la tuviere consigo en hora de Venus, y en su ascendente, es le bueno para amor de mujeres, ca amarlas ha mucho, y ellas a él.

6. Coral ha otrosí virtud por razón de Mercurio, que, siendo ella en su día y en su hora, y la lavaren en agua, y la dieren a beber al epiléptico o al loco, o al emponzoñado, usándolo luengo tiempo, sana.

7. Coral es otrosí de la Luna. Y Ha tal virtud, que, el que la tuviere consigo, siendo este planeta en su ascendente y en su hora, y bien catada de Júpiter, y en la primera fase de Cancro, atura mucho en andar carrera, y maguer que ande grandes jornadas, no cansará tan aína como otro que no la traiga.

Recoñezo que isto último me chega ao corazón. Quen ma dera o ano pasado cando fomos cos Clubs de Lectura a subir a Devesa da Rogueira!

Aínda que se me desen a escoller, quedaríame con zavarger, “que se entiende por prasma” e ten tal virtude que:

“el hombre que la trae consigo, es bienandante en escribir y en contar, y en labrar por pan”.

Tampouco me sentaría mal esmeralda, moi verde ela, pois quen a tiver consigo:

“hará gran entendimiento y buena memoria para retener que quiere que aprenda de los saberes”

Por suposto non desprezaría nin a Gynazt, nin a Cristal. Coa primeira pódese facer un vaso e “quien bebiere vino en el vaso que hicieren de esta piedra, no se embriagará con él por mucho que beba”. A segunda é de Venus e, se non se meten polo medio, nin Saturno, nin Marte, nin Xúpiter, uns machos que lle ronca, quen a leve con el:

“será de buen talante y alegre, y si hubiere enfermedad de melancolía, tollérsela y esforzarla el corazón, y hará poder de yacer muchas veces con mujer y hará gran placer de ella, y otrosí ella de él”

Para rematar, poñamos Anxoniz que nos aquela ben aos de certa profesión, pois:

“presta a los mozos para aprender leer, y para decorar todos los saberes”

Ou dehenich, que xa encarguei para os compañeiros que, onte, uniron as figuras de Don Ramón Aller e o Rei Afonso -dous dos meus venerados-, no día da Ciencia en Galego, pois en dándolla a aquel seu alumno con dificultades, “este hará mayor entendimiento en el arte de geometría”.

03 novembro, 2010

Aller, “teorema escrito da estrelecida vía”.



Hai pouco, recuperaba Méndez Ferrín, no seu “fondo dos espellos”, a memoria das infamias vertidas sobre a Academia, nos inicios dos corenta, e lembraba o texto con que Otero Pedrayo reclamaba a honra para algún dos novos académicos. Así se refería o mestre de Trasalba ao sabio lalinense: 

“Teorema escrito de estrelecida vía”.

Hai pouco, nós dedicabámoslle o Ano Internacional da Astronomía a Don Ramón Aller, agora os compañeiros de Ciencias convídannos a celebrar, o Día da Ciencia en Galego e dedícanlla a James Clerk Maxwell, Afonso X e Ramón Mª Aller (“Un astrónomo que promove a modernización científica galega do seu tempo e funda o primeiro observatorio astronómico galego. A primeira Facultade de Ciencia galega é herdeira do seu labor”.)

Na que vai, A Marela séntense obrigada a facervos dous pequenos agasallos.
O primeiro é o número do noso boletín impreso: Don Ramón, a simple vista (versión Pdf). Nel, recollemos algunhas das actividades con que celebramos o 1999 e resumimos algunhas consideracións sobre o noso astrónomo:


O segundo é a expresión dunha pequena frustración que temos. 

Aí atrás, dabamos conta neste blogue da doazón de Victorino Gutiérrez ao Instituto. Tratábase de diversos manuscritos de Don Ramón, varios inéditos, que pretendiamos dixitalizar. Os nosos limitados medios impiden unha dixitalización total e precisa. Por iso nos conformamos con ofrecervos pouco máis que as portadas dos tres primeiros cadernos-rexistro (inéditos) do Observatorio de Lalín.


Unha cousiña máis: podedes botarlle unha visual a este fermoso comentario, A honradés científica, de Juan L. Blanco Valdés, a propósito da reedición d’Os ensaios en galego.

28 outubro, 2010

[Rescate VI] “Según uso y costumbre de buen labrador de la tierra”


Entre tanto rebumbio de halloweens, samaíns, magostos e santos e defuntos imos perdendo a idea de que tanta(s) festa(s) remiten á mesma celebración: o final do ciclo agrario, nestes climas atlánticos.

Buscando un buratiño para sumarnos á(s) celebración(s), demos con este documento que compartimos convosco de boa gana.

Trátase dun “contrato de caseiros”, datado en 1950. Non sabemos se é raro, pero tampouco debe ser moi común. Normalmente estes contratos eran orais ou -se este reponde a un modelo- oral era a súa renovación:

“Se establece como duración de este contrato de aparcería, el de un año, prorrogable por tácita reinducción por otro, y así sucesivamente, si en los meses de julio o agosto no se diere a saber, el propietario al casero, o el casero al propietario, que se terminaba el contrato al finalizar el año agrícola, o sea en treinta de noviembre del año en que tal requerimiento se haga”

A min, desde que mo prestou o meu amigo Manolo Crespo, tenme fascinado por varias razóns, entre outras, polas posibilidades que ofrece para un traballo interdisciplinario nas nosas aulas.

Comeza por unha relación de terras e terreos: un feixe de microtopónimos (con algunha mala transcrición –avieiras por avileiras- , castelanización ocasional –Castro de Abajo- ou improvisación ortográfica –Riva da Ribada) que me parece unha marabilla, non só pola súa eufonía, senón para o estudo da lingua da zona ou a, case sempre clara, motivación dos nomes.

O detalle co que se mencionan os cultivos de cereais, de patacas e castañas, os usos forestais ou os hortícolas resultan unha delicia. Tamén o que afecta ao coidado, compra e venda do gando, ao tratamento e aproveitamento do esterco ou ao mantemento que precisa a casa cedida.

E que dicir das precisións contractuais que se debullan en todo o documento?
“Entrégale tambien al casero las relacionadas fincas para que cultive según uso y costumbre de buen labrador de la tierra”
“y tambien serán partidos de por mitad la cosecha de castañas que /…/ serán cogidas por el casero en su cosecha total y despues de “desourizadas” y preparadas, se partirán a la mitad conforme a /…/”

“En caso de muerte de una res, se entenderá inevitable, si fuere asistida por veterinario y se le administrasen los remedios e diesen las medicinas prescritas; en caso contrario se en[ten]der[á] que ha fallecido por abandono del casero. Y si la muerte fuere por accidente, también se entenderá natural a menos que fuere provocada por el colono o por el no evitada pudiendo hacerlo. Si la muerte fuere inevitable conforme a las anteriores normas, la perdida será de por mitad entre propietario y casero teniendo por capital perdido en el que estuviere puesta la res ya fuera mayor o menor del que realmente valiere, cuyo capital será cubierto criando una ternera de las nacidas en la casa hasta que valga el mismo capital, para de esta forma, pague el casero la mitad de la pérdida con su jitad (sic) de ganancia en la cria"
En fin, antes de que se me dea por transcribir todo o documento, pídovos desculpas polos nosos medios que a rudimentarios algo tiran.

26 outubro, 2010

Encontro con... Juan Taboada


Nestes días de outono soleado, non sobraba dedicarlle un tempiño ao tempo.

Desde mañá (mércores, 26) e durante quince días, temos a posibilidade de traballarmos coa exposición Expometeoro.

O martes, 2 de novembro, contaremos coa presenza de Juan Taboada,  especialista en predición meteorolóxica de Meteogalicia. A súa charla debullará diversos temas arredor do clima:

Variabilidade natural do clima na historia da terra. Cambios actuais no clima: Por que sabemos que son provocados pola actividade humana? Pegadas do cambio en Galicia. Que nos deparará o futuro? Diferentes escenarios previstos para o século XX e diferentes estratexias para enfrontarnos a estes escenarios: Mitigación e Adaptación.

15 outubro, 2010

Unha recomendación: "Circe ou o pracer do azul", de Begoña Caamaño


Circe ou o pracer do azul (publicada por Galaxia en 2009) é unha moi arriscada e ben resolta novela de Begoña Caamaño.

Cóntase nela a relación epistolar que manteñen Circe e Penélope, a propósito da verdadeira personalidade de Ulises, quen ao seu regreso de Troia acabou na illa e no leito da deusa. A través das cartas, o que, en principio, puidese parecer unha relación imposible, termina por se converter nunha sentida amizade, na que o entrecruzamento dunhas identidades femininas tan distintas e distantes permite un enriquecemento de ambas.

A historia que argalla Caamaño está explícitamente comprometida co feminismo, e nela, tanto as mulleres que trangriden como os homes coa afouteza de amalas, teñen un coidadoso tratamento, ata o punto de que a narración elude axilmente a discursividade e o doctrinalismo.

É, certamente, brillante a moi detida construción das personaxes que vai facendo a autora, e niso está, precisamente, a razón fundamental do exitoso resultado da novela. Toda sensación (natural) de anacronía que o lector pode ter ao se preguntar pola existencia dun pensamento feminista no primeiro milenio antes da nosa era, disólvese pola habilidade de Caamaño ao confinalo nos límites das mentes das protagonistas. No seu aillamento nos individuos, tal pensamento resulta completamente verosímil e a súa matizada complexidade engrandece as figuras literarias de Circe e Penélope.

A novela ofrece, por  tanto, unha verosímil e, en ocasións, profunda disección da identidade da experiencia amorosa; da relevancia da relación sexual nese contexto; do importuno da distancia física para o mantemento da paixón; da, en fin, imposibilidade da unanimidade na percepción dos demais...

Por último, a habilidade de Caamaño chega ao punto de conseguir dar corpo renovado a uns mitos e de conferir, gracias a iso, unha dimensión intemporal ao problema do machismo e das relacións entre home e muller.

Moi recomendable.

13 outubro, 2010

Una recomendación: "Götz e Meyer", de David Albahari



La enésima revisitación al motivo de las atrocidades cometidas contra la población judía (por los orquestados hostigamiento y exterminio de mano de los nazis) ofrece notas de calado dispar. El texto no nos sirve prácticamente nada nuevo, en el desarrollo de unos asuntos que otros muchos (ilustres o aspirantes “a algo”) han maquinado antes; pesado es el lastre no de la necesaria denuncia de sucesos ominosos para vergüenza de muchos, sino de la recurrencia en el reencuentro con lugares comunes. Ni tan siquiera el foco prendido hacia los camiones de exterminio resultan novedad auténtica. La narración procura aportar un aire de agilidad cuando peca a veces de una técnica mecanicista y astutamente diseñada hasta caer en el hartazgo (el mitema cara de ángel-entrañas de demonio, aplicado a los cansinos Götz y Meyer, es revelador). No quiero llevar a engaño, pese a lo dicho, porque el libro es ciertamente bueno por su capacidad de retratar un tema familiar logrando salir airoso. Sólo por ello, su lectura (en muchos ratos inteligente) merece una oportunidad. En suma: el autor disfrutó de una buena beca institucional para que, en su solaz, “fluyesen las palabras”. El resultado es en general provechoso (aunque su consumo nos ceda un sentimiento anquilosado, la frustración ante una posibilidad perdida de decir algo nuevo).

Javier López.

04 outubro, 2010

Onde a biblioteca se chama Avelina

Na anterior entrada, xa Carlos redactou o que eu non daba expresado. Así que máis alá dos afectos persoais e da admiración profesional, disimulade se deixo constancia (necesaria) da débeda enorme que esta biblioteca ten con Avelina.


Ela chegou a nós desde o colexio de Silleda e, escondéndonos toda reflexión teórica, desvelounos o segredo elemental de calquera acción de animación lectora. A receita é moi simple: unha profesora que sente paixón polos libros e devoción polo seu alumnado. Cada alumno busca o seu libro e cada libro o seu alumno. Avelina limitábase(!) a poñelos  en contacto. O seu enorme fondo lector e a súa perspicacia docente para localizar os centros de interese e a pericia lectora de cada alumno conseguiron múltiples adeptos á lectura.


Por iso aquí sentado, aquí onde a Biblioteca se chama Avelina, sigo vendo os seus dedos guiando os seus ollos e os ollos dos rapaces polos lombos dos libros, sigo vendo o sorriso sabio co que lle presentaba a capa do volume a quen ía caer na arañeira das letras, sigo vendo a súa pescuda constante en catálogos e revistas para que ningún título nos pasase inadvertido, sigo vendo o velo con que cubría a súa mirada brillante cando nos informaba da última novidade que sempre era ela a primeira en ler... e sigo véndome a min, descifrando permanentemente os códigos que empregaba para ocultar (por exceso de modestia) a súa perspicacia crítica e a súa erudición lectora.


Se eu puidese dicir canto nos aprendeu!
M.P.

02 outubro, 2010

En la muerte de Avelina Lamas



El regalo más valioso con el que podemos ser agraciados está siempre en los demás: es eso que admiramos de ellos y que nos sirve de ejemplo, impulso y motivación. Cuando ese regalo llega, el agradecimiento toma forma de unos inesperados hilos de cariño que se establecen sólida y calladamente con las personas, más allá de las distancias y más allá de las proximidades.

Por eso, para los que sólo conocimos a Avelina en las horas parpadeantes de un instituto de secundaria, su muerte, ahora, hace que la ternura de un simple recuerdo tenga toda la fuerza de un consuelo.

La foto que acompaña a estas líneas, como muchas veces ocurre, lejos de congelar un simple instante, revela una presencia continua: Avelina, rodeada de libros, sonríe. Y es entonces ese recuerdo, en estas horas en que su muerte nos ha llenado a tantos, de repente y con una violencia inesperada, de una extraña sensación de soledad y desamparo, el que actúa como un bálsamo de consolación: qué orgullo el haber podido admirar y aprender tanto de ella, qué vida más plena la de una persona así.

Y, también por eso, sabemos que el olvido no será siquiera una posibilidad: por encima de los caprichos del tiempo, sobrevuela siempre el cariño.

30 setembro, 2010

Remol de Annecy


Os intercambios sempre son unha lumieira de sensacións, estímulos e emocións do máis diverso. Nos poucos días que duran, todo arde con tal intensidade e fulgor que nada do fundamental se dá recollido nunha memoria.

O curso pasado fixémolo co Lycée Berthollet de Annecy. Ningún de nós coñecía a Alta Saboia, nin a vila de Annecy, tan linda (a Venecia dos Alpes!) que non hai foto que lle poida facer xustiza.

Hoxe recibimos unha postal audiovisual. Envióunola Luc, o profesor de castelán que co noso Moncho organizou o intercambio. Gustounos. Gústannos estas pequenas actividades que xeran os encontros entre xente que vive tan lonxe e que acaba por sentirse tan próxima. Imaxinamos a Luc durante o verán, alá no Perú cunha ONG, pensando en que tiña que rematar a montaxe do “vídeo-clip” e tamén o imaxinamos, atafegado, tratando de poñerlle o ramo canto antes para compartila neste inicio de curso.

Merci, Luc. 

28 setembro, 2010

A excursión-premio do curso pasado

Os que gañaron na nosa Olimpiada e os que formaron parte do Club de Lectura, o derradeiro día do curso pasado foron de excursión ao Courel. Alí camiñaron e disfrutaron da natureza, e seica tamén atoparon un home no medio dun camiño tomando alento mentres fumaba un cigarro. Novoneyra non era. Pero, con seguridade, era un personaxe dos seus soños...

17 setembro, 2010

Anirmau 11: Isto funciona!


Dentro do Equipo da Biblioteca, preocupábanos (e preocúpanos) a falta de espazos e tempos pedagóxicos para a formación audiovisual. O noso compañeiro Severiano Casalderrey propuxo organizar un festival de curtametraxes. 
Resultou moi interesante e decidimos darlle continuidade. Así celebráronse Anirmau09 e Anirmau10, especializado en curtas de animación. Ambos renovaron a nosa satisfacción coa iniciativa. Con todo, había algo que nos remexía o estómago: exhibiamos as curtas sen maior amparo legal e sen que os autores soubesen de nós. Simplemente, acollémonos á boa fe e ao carácter educativo da experiencia. Cumpría resolver iso e dar un paso adiante. Entón, Seve, director do festival, soltou a “arroutada”: fagamos unha convocatoria internacional.
Cousa coma ela! A maior parte de nós ficamos apaiolados: pero quen se vai presentar a un festivaliño dun Instituto localizado nunha vila remota dun país das quimbambas? Realmente non as tiñamos todos connosco.
Pois ben, falta mes e medio para que remate o prazo de presentación de curtametraxes e xa nos chegaron arredor de sesenta e cinco orixinais procedentes de tres continentes e de vinte nacionalidades. Seve, eficaz e optimista, conta que o número aumentará sensiblemente. Aos demais, case “espectadores da súa prestidixitación”, xa nos parece un milagriño.
A ver en que dá!

21 xuño, 2010

Verán

"Soño coa primeira cereixa do verán. Doulla e ela lévaa á boca, mírame con ollos cálidos, de pecado, mentres fai súa a carne. De repente, bícame e devólvema coa lingua. E eu que marcho tocado para sempre, o óso da cereixa todo o día rolando no teclado dos dentes como unha nota musical silvestre..." (Manolo Rivas)





02 xuño, 2010

Xogos matemáticos: de crocodilos e outras cosas bonitas

O Departamento de Matemáticas ten na nosa páxina web algúns xogos imposibles de resolver. 

Viñéronlle pedir á Tarabela unha man para ver de conseguir alguén que os resolvese. 

Os xogos están aquí.Vós veredes...

27 abril, 2010

Literatura de cordel: Lalín éche o demo

Non é raro que, ao encerellármonos nun tema, atopemos algún documento de moito interese. A satisfacción, neses casos, é grande porque pensamos que, desde a Biblioteca Escolar, sempre podemos colaborar na recuperación de documentos relacionados co noso contorno inmediato.

Esta vez tocoulle a un “cantar de cego” de sete estalos. Aínda que xa fora interpretado antes por Paío e Willy, editouse en 1988, dun xeito moi limitado.

Os “títulos de crédito” de Lalín éche o demo  son de luxo:
Texto: Luz Méndez
Debuxos:  Damián Payo, Paío
Prólogo: Xosé Payo
Capa: Laxeiro
Contracapa: Aymerich

Iso por non mencionar aos “figurantes” que aparecen en varias escenas. Uns son recoñecibles en clave lalinense, outros en clave algo máis ampla: parádevos na páxina 8, por exemplo, e poderedes ver a Cuíña e Rajoy cando “camiñaban xuntos”.
Podes descargar Lalín éche o demo en PDF 

15 abril, 2010

III OLIMPÍADA DO SABER: CLASIFICACIÓN FINAL E MATERIAL

-->
Tras o sabor agridoce que nos quedou o curso pasado, este ano estamos moi contentos da participación na Olimpíada do Saber. Tanto en cantidade, como en calidade, o comportamento dos grupos foi o mellor das tres edicións que levamos.

Por iso, os nosos parabéns para participantes e gañadores, este ano, son dobres.
Velaquí a clasificación final dos dez primeiros.

Por outra parte, quen teña interese pode consultar as probas que se foron sucedendo desde o 25 de xaneiro ata o 19 de marzo, aquí están:

12 abril, 2010

Encontros con... Pablo García Martínez

O xoves 22, ás 9 da tarde, na Biblioteca, Pablo García Martínez (Arzúa, 1985) presenta a súa primeira novela Relato dun estalido xordo.

Con el,  Pablo García obtivo o “V Premio Biblos Pazos de Galicia”. Este interesante proxecto está destinado a narradoras e narradores menores de 25 anos.
Conforme ás bases do premio, na redacción definitiva, o premiado conta co apadriñamento dun nome consolidado da nosa narrativa... Neste caso, Pablo García contou coas suxestións de  Manuel Rivas.

A historia desenvólvese nunha vila da Galiza interior, arredor dun grupos de mozos e mozas que, durante a troula dunhas festas patronais, debullan os seus condicionamentos xeracionais.

“Con cada conto deixamos ir un petisco de vida, mais isto non é drama ningún cando os sementamos para que vaian prendendo noutras conciencias”

09 abril, 2010

LerENvenres (X): Edgar Allan Poe

Entre algunos de los temas de interés de nuestro II Festival de Animación, organizado por el profesor, músico y musicólogo Severiano Casalderrey, ha estado el del análisis de la relación entre algunas obras literarias y su adaptación al cine. 

Y, así, con la excusa de leer en paralelo "El corazón delator" y esta adaptación animada de 1953, uno pudo tener la oportunidad de releer los cuentos de Poe (esos que en español, afortunadamente, tradujo Cortázar), y confirmar una vieja impresión acerca de su talento para narrar y su genialidad para representar literariamente (así en ese cuento y en otros muchos parecidos) determinados estados atormentados de nuestra conciencia.

Poe es, ante todo y sobre todo, un excepcional contador de historias. Un fascinante narrador. Salvando sus momentos de lenguaje histriónicamente romántico, sus cuentos absorben la atención del lector desde la primera línea y, sobre la base de un uso racional pero libérrimo de la fantasía, lo llevan a una apasionante sucesión de peripecias que no dejan respiro. Es, pues, un escritor que entretiene al lector, a un lector intemporal: tanto al de hace dos siglos como al de hoy en día.
También es, como decía antes, un brillante revelador de la fuerza de atracción de lo irracional para el ser humano. Su gusto por lo terrorífico, por lo brutal, por la muerte, por lo extraño y extravagante, no es más que la plasmación de la fascinación, típicamente romántica (muy humana, por tanto, muy actual), por lo irracional, por todo eso que rechazamos de plano con nuestra inteligencia, pero que en nuestra soledad interior puede llegar a atormentarnos.

No se trata, con todo, de que Poe crea en el más allá, en lo sobrenatural o en cosas así. Poe demuestra en su obra una extraordinaria comprensión de la fuerza de nuestro subconsciente, y es esa fuerza la que siempre aparece en sus relatos.

Es, pues, el poder sin límites de la mente del ser humano el responsable de la creación de esa otra realidad que aparece en sus relatos, una realidad formada a partir del entrecruzamiento de nuestras obsesiones, frustraciones, miedos, arrepentimientos y ansiedades, que siempre, al final, no son más que una única forma de expresar nuestro racional pavor a la muerte.

Leer a Poe es un recomendación. Su lectura, un placer asegurado.

31 marzo, 2010

Una recomendación: "La maravillosa vida breve de Óscar Wao", de Junot Díaz

Escrita en un inglés bastante aderezado de espanglicismos, que se han respetado escrupulosamente en la traducción, esta novela de Junot Díaz fue galardonada en el año 2008 con el Premio Pulitzer a la mejor novela (fiction). Entre otros elogios, recibió en su momento el de Michiko Kakutani, crítica de referencia de The New York Times, que sitúo a su autor como una de las nuevas voces más relevantes de la narrativa contemporánea.

La novela combina el relato de la historia de una familia dominicana a lo largo de varias generaciones, centrándose en miembros particulares de la misma, en especial en el Óscar Wao que aparece en el título, con referencias, a base de gruesas pinceladas, a la historia de la República Dominicana durante la dictadura de Trujillo. La narración está muy bien llevada y la novela resulta muy entretenida, divertida, en ocasiones desoladora, y en general muy perspicaz en la representación de determinados comportamientos humanos.

Aunque por la velocidad con que Díaz cuenta las cosas, uno tiene al final la sensación de haber leído una especie de culebrón, donde el formidable dominio del idioma del autor no hace sino encubrir el recurso fácil a una sentimentalidad muy primaria y a una violencia y una sexualidad tratadas sin filtro alguno, lo cierto es que la novela merece ser leída, quizá precisamente por todo lo anterior: porque, al final, la maravillosa vida de este Ignatius Reilly dominicano está llena de todos los sueños, aspiraciones, deseos, traumas y ansiedades que dominan, para qué negarlo, todas nuestras vidas. Aunque luego, ya se sabe, los raros sean siempre los demás...

25 marzo, 2010

II Festival de Animación do IES Ramón Mª Aller Ulloa

Hoy por la mañana, todo el alumnado de la ESO del Instituto participó en la inauguración de nuestro II Festival de Animación. Fueron dos sesiones (1º-2º / 3º-4º), de casi hora y media de duración cada una, en la que se pudieron ver unos doce cortometrajes y un documental sobre la historia de la animación. Un éxito absoluto y una sensacional forma de introducir a los jóvenes en el mundo del cine de calidad y de la percepción crítica del arte. Aquí debajo os dejamos el programa oficial de este año.

03 marzo, 2010

Un prego de cordel sobre o lobo da xente



A nosa idea de argallar algunha cousa sobre a literatura de cordel fai que vaiamos encontrando referencias a ela onde, noutras circunstancias, nos pasarían inadvertidas.

Esta debémoslla á imprescindíbel Galicia Encantada de Antonio Reigosa, que nos proporciona dixitalizado o artigo de Félix Castro: “Un prego de cordel descoñecido sobre o caso de Manuel Blanco Romasanta: o "home do unto" e unha escolma bibliográfica sobre o mesmo”, publicado previamente en Lethes. Cadernos Culturais da Limia, Inverno 2007-2008.

O traballo de Félix Castro é admirábel por, cando menos, dúas razóns:
a) O percorrido que realiza pola bibliografía (e cinematografía) sobre Romasanta vai máis alá do que promete o título e ofrécenos unha magnifica panorámica de todos os fíos que foron tecendo o mito do saca untos ou lobisme de Allariz.
b) O relato da perseveranza que guiou a Félix Castro a procurar e atopar un prego de cordel do que non había noticias e que fora editado en 1853, en Madrid.

Dá gusto poder agradecer este tipo de traballos.

13 febreiro, 2010

Á venda as camisolas de ANirmau'10

Mantendo a vella tradición, establecida hai un ano, ANirmau (o noso festival de cine de animación) presentou as camisolas deste ano deseñadas polo pintor cambadés, Sebas Anxo.

O beneficio da súa venda será destinado a sufragar parte dos gastos que supón o intercambio cun instituto francés. A pesar de que a austerocracia (ou austerocretinicia, ou austerodecretacia, ou simplemente, a estupidez) suprimiu as axudas para estes intercambios e a recadación de fondos é máis que nunca necesaria, as camisolas seguen mantendo o mesmo prezo.

Polo demais, nós, que xa eramos austeros de antes, tiñamos programada unha modesta campaña de difusión do Festival, pero non nos foi posíbel mantermos a discreción. A repercusión do primeiro e diversas filtracións sobre o programa de arredor das 300 páxinas que está ultimando Severiano Casalderrey atopou un eco (cremos que interesado) en diversas compañías que deseñaron unha campaña de promoción internacional.

Comprobádeo no "issuu" de aquí abaixo e dicide se non temos razóns abondo para sentirnos superados. Así e todo, confiamos en estar á altura. A nosa confianza en Severiano é absoluta.

12 febreiro, 2010

LerENvenres (IX): "Das cousas de Ramón Lamote", de Paco Martín

-->
De cando en vez, volvo ás cousas de Ramón Lamote. E xa non é só polo moito que me gostan as súas peripecias, senón porque me reenvían de forma directa, e sen pretendelo, ao pasado. Tanto máis pasado, canto máis avanzo cara o futuro, de aí que estas pontes coa nenez teñan bastante de mecanismos inconscientes de supervivencia. Supoño.

Lamote apareceu no ano 85, tras recibir o Barco de Vapor no 84, e no 86 déronlle a Martín o Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil. Eso é ben sabido. Un dos seus primeiros encontros con alumnado tivo lugar no Quiroga Palacios de Santiago, onde, e isto é aínda menos sabido, un rapaz de 11 anos preguntoulle que sentiría se quedase manco e non puidese volver escribir.

A inspiración de semellante ocorrencia debeu ser, a ben seguro, a probable lectura que andaba a facer por aquel tempo dunha biografía de Cervantes en Historias-Selección de Bruguera. Tamén é certo que se doña Carmen non animara á participación co caramelo de subir a nota a quen preguntase algo en galego, Paco Martín non tivera que quedar tan pampo como quedou ante pregunta tan comprometedora. Tamén é certo que fixen outras máis atinadas. Espero.

Recordo o libro polo que me gustou, pero tamén por ter a oportunidade de coñecer ao autor, e esta evidencia, polo menos para min, non deixa de ser, na actualidade, unha forza valorizadora dos encontros que se organizan entre escritores e nenos. E recórdoo tamén porque foi o primeiro libro enteiro que lin en galego, o que tamén fala de certa, aínda que pareza incrible nestes tempos, función normalizadora da escola á hora de lles abrir aos rapaces as incontables portas da cultura. E fun obrigado a elo; ata agora, non teño noticia de ter sufrido trauma algún.

Polo demais, teño distintos e variados recordos do libro (as ilustracións de Xoán Balboa, xente case toda co rostro virado cara o aire; a inserción de tipografías e grafías diversas; a páxina en blanco para resolver un problema matemático...), aínda que o máis importante deles é un que, ao reler o libro, deixa de ser o recordo dun asombro para se converter na constatación dun valor literario. 

Teño para min que Das cousas de Ramón Lamote e un texto esencial porque exemplifica a perfección o que debe ser un correcto uso literario da fantasía. Hai xente que confunde fantasía con tolería, cando no único que coinciden é na rima. A tolería literaria pode funcionar no instante mesmo da lectura, pero apágase, morre, cando un cerra o libro tras o rematar. A fantasía, se non afunde a súa raíz na realidade, deixa de pertencer ao ámbito dos nosos intereses e queda, por tanto, desligada de nós. Esto é, dende logo, unha moi persoal aposta literaria, pero, cando hoxe en día leo a Ramón Lamote, o que percibo de verdade é que o Reparante, a corrida de nubes e o enorme tubo na porta da casa, gozan dunha vixencia de tantos anos gracias a persistente ironía e crítica que recorre todo o texto: todos eses nosos conxéneres que por desatinos do destino teñen un carguiño ou uns millóns de máis ou menos, pasan a se converter, por mor do seu comportamento, en seres de fantasía tan fantásticos como o mesmo Reparante. 

Aí foi onde Paco Martín tocou a tecla da pervivencia literaria.

C.M.